Haber / Duyuru

Her insanın ufak ya da büyük korkuları vardır. Çoğu zaman kişiler bu korkuların mantıkdışı olduğunu bilirler, ancak yine de kendilerini korkmaktan alıkoyamazlar. Çevremizde kediden, köpekten, böceklerden, iğneden, dişçiden, uçaktan, asansörden, metrodan, vb. korkan bir çok tanıdığımız vardır. Bu korkular bazen çocuklukta yaşanan travmatik bir olay sonucunda ortaya çıkmıştır, bazen de kişi korkusunun nedenini ve nasıl başladığını bile hatırlamaz, sanki korkusu kendini bildi bileli varmış gibi gelir.

Fobi bir duruma ya da olaya karşı duyulan aşırı ve mantıkdışı korkudur. Herhangi bir nesne, canlı, yer ya da durumla ilgili fobisi olan kişide anksiyete ve kaçınma davranışları ortaya çıkar. Kişi korkusunun mantıksız olduğunun farkındadır, ancak düşüncelerini kontrol edemez.

Fobisi olan kişilerde o nesneyle ya a durumla karşılaşıldığında ya da bazen sadece hayal edildiğinde, adı söylenildiğinde ya da televizyonda görüldüğünde bile bir takım fizyolojik tepkiler oluşur. Terleme, kalp çarpıntısı, ağız kuruluğu, nefes alamama hissi, boğulacakmış duygusu, vücutta karıncalanma, baş dönmesi, vb. belirtiler ortaya çıkar. Yüzlerce çeşit fobi vardır, ancak bunlardan en sık görülenlerini basit fobiler ve karmaşık fobiler olarak ayırabiliriz. Basit fobi, tek bir nesneye duyulan korkudur, yılandan korkmak, köpekten korkmak ya da iğneden korkmak, vb. Kişinin davranışlarının bu korkuya bir etkisi yoktur. Karmaşık fobi ise, çok boyutludur, gidilen bir yer ya da yapılan bir davranışla ilişkilidir, daha fazla uyaranı içerir, örneğin uçuş korkusu ya da açık alan korkusu, vb. Basit fobiler tedaviye daha hızlı sonuç verirken, karmaşık fobilerin tedavisi biraz daha uzun sürebilir.

Fobilerin tedavisinde en çok kullanılan yaklaşım Bilişsel Davranışçı Terapi’dir. Bilişsel Davranışçı Terapi sistematik duyarsızlaştırma, rahatlama ve gevşeme egzersizleri, fobi ile ilgili işlevsel olmayan düşüncelerin tespit edilmesi ve bunların danışana fark ettirilmesi, öncelikle korkulan nesneyle ilgili hayal yoluyla maruz bırakma ve daha sonrasında da gerçek yaşamda korkulan nesne, durum, canlı ya da olayla ilgili maruz bırakma gibi süreçleri içerir. Fobilerin tedavisinde son dönemde başarıyla kullanılan bir terapi yöntemi de EMDR dir. EMDR (Göz Hareketleriyle Duyarsızlaştırma ve Yeniden İşleme) son yıllarda ismini sıkça duymaya başladığımız bir terapi yöntemidir. 1987’de Dr. Francine Shapiro tarafından geliştirilmiştir. Shapiro istemli göz hareketlerinin rahatsız edici düşüncenin yoğunluğunu azalttığını bulmuştur. EMDR’in temel hipotezi, hayatın herhangi bir döneminde yaşanan travmatik olayların ve anıların beyinde işlenmeden kaldığı ve bunların gelecekte ortaya çıkan birçok sorunun temelinde yatabileceğidir. EMDR değişik şekillerde uygulanabilir, bunlar, danışanının terapistin parmaklarını gözle takip etmesi sağlanarak, terapistin her iki bacağa sırayla yaptığı vuruşlarla ya da her iki kulağa sırayla ses dinletilerek uygulanır. İki yönlü uyarım beynin her iki yarımküresinin uyarılmasını sağlar ve bu sırada danışan rahatsız edici anı, duygu ve beden duyumlarına yoğunlaşır. İki yönlü uyarım travmatik anıların beyin tarafından işlenmesini sağlar. Böylece kişi o yaşantıyı unutmasa bile, artık o anıyı hatırladığında önceden verdiği tepkileri vermez, o anıya karşı duyarsızlaşır ve farklı bir açıdan bakmaya başlar. EMDR geçmiş- şimdi ve gelecek temelli çalışır, öncelikle geçmişteki travmatik anıyı beynin işlemesi sağlanırken, aynı zamanda bugünle ve gelecekte benzer durumlarla karşılaşıldığında nasıl davranılacağıyla da ilgilenir. Özellikle fobilerinin büyük çoğunluğunun altında travmatik bir başlangıç olayının yattığı görülmektedir, öyle durumlarda fobiyi EMDR ile tedavi etmek oldukça etkili olacaktır. Bazen kişi korkuyu başlatan olayı hatırlamıyor olabilir, o zaman da fobinin günümüzdeki tetikleyicileriyle çalışılabilir.

EMDR tedavisinin 8 aşamalı bir protokolü vardır ve o aşamalar sırayla uygulanır. Terapiye başlanırken bir ya da iki seanslık danışanı tanıma ve değerlendirme görüşmeleri yapılır. Danışanın EMDR terapisine uygunluğu değerlendirilir. Soruna bağlı olarak yaklaşık 7-10 seanslık bir tedavi süreci öngörülür, ancak bazen daha kısa zamanda da sorun çözüme ulaşabilir. Özellikle başlangıcında travmatik bir anın var olduğu fobilerde EMDR başarılı ve güvenilir bir şekilde sonuç vermektedir.